Startpagina
Over ons
Future of care
Veiligere huizen voor een vergrijzende bevolking

Oudere vrouw zittend in een sofa, knus en een boek lezend met een open haard op de achtergrond

Veiligere huizen voor een vergrijzende bevolking

Woningbranden komen vaker voor en zijn dodelijker dan veel mensen zich realiseren. Elk jaar komen in Zweden ongeveer 100 mensen om het leven door brand, de meesten van hen ouderen. Een sigaret die is gevallen, een vergeten kaars of een defect apparaat kan al snel tot verwoestende gevolgen leiden. Hoe kunnen we als samenleving de brandveiligheid voor oudere volwassenen op een kosteneffectieve, praktische manier verbeteren?

Tussen januari en september 2020 is het aantal brandgerelateerde sterfgevallen in Zweden dramatisch gestegen. Dit zijn de hoogste cijfers sinds 2005. In die periode kwamen 83 mensen om het leven, een scherpe stijging ten opzichte van de 81 dodelijke slachtoffers in het hele jaar daarvoor. Een mogelijke verklaring was de COVID-19 pandemie, die ertoe leidde dat meer mensen thuis geïsoleerd raakten – vooral oudere mensen.

Deze stijging wijkt af van eerdere trends en valt samen met een andere langetermijnverschuiving: de snelle vergrijzing van de Zweedse bevolking. Naarmate het aantal oudere inwoners toeneemt, neemt ook de urgentie toe om brandveiligheidsmaatregelen te implementeren die op hun behoeften zijn afgestemd.

Risicofactoren bij brand onder ouderen

De Zweedse gemeenten bieden diensten aan om thuis ouder worden te ondersteunen, zoals thuiszorg, aanpassingen en technologie-ondersteunde zorg. Maar brandveiligheid blijft een complexe uitdaging.

Ouderen hebben vaak te maken met leeftijdgerelateerde veranderingen zoals verminderde mobiliteit, verminderd gehoor of beperkt gezichtsvermogen. Deze fysieke en cognitieve beperkingen vergroten de kans dat ze een brand veroorzaken of er niet effectief op kunnen reageren. Zelfs als aan de wettelijke brandveiligheidsnormen wordt voldaan, blijft het risico voor oudere mensen aanzienlijk.

Traditionele rookmelders zijn niet genoeg

Het Zweedse Agentschap voor Civiele Rampen (MSB) voorspelt dat het aantal sterfgevallen door woningbranden tegen 2050 met meer dan 30% kan stijgen, tenzij we iets doen. Kwetsbare mensen, vooral mensen die thuis wonen, hebben meer nodig dan traditionele brandmelders; ze hebben aangesloten rookmelders nodig die voor hen kunnen reageren.

Een belangrijke oplossing is om rook- en hittemelders aan te sluiten op een persoonlijk alarm. Veel ouderen gebruiken al onze digitale apparaten, die 24 uur per dag kunnen worden bewaakt. Als een detector is aangesloten op het persoonlijke alarmsysteem, kan er een alarm met prioriteit naar onze meldkamer worden gestuurd. Onze operators beoordelen de situatie en nemen indien nodig contact op met de hulpdiensten.

Zwakke schakels elimineren

Onderzoek heeft aangetoond dat traditionele standalone rookmelders verschillende problemen opleveren. Ze zijn afhankelijk van werkende batterijen, die vaak worden verwaarloosd. Als de batterij leegraakt of wordt verwijderd, gaat het alarm geruisloos af.

Door rookmelders te integreren met ons persoonlijk alarmsysteem wordt de batterijspanning continu bijgehouden. Als de batterij bijna leeg is, wordt er automatisch een melding naar onze meldkamer gestuurd, zodat er tijdig actie kan worden ondernomen – door contact op te nemen met het thuiszorgteam of met de bewoner zelf.

Real-World Impact: Gemeente Västervik

Een van de meest vooruitstrevende voorbeelden van brandveiligheidsinnovatie komt van de gemeente Västervik in Zweden. Sinds 2019 heeft de lokale brandweer en reddingsdienst nauw samengewerkt met de sociale dienst om branddetectiesystemen aan te sluiten op alle persoonlijke alarmen in de gemeente. Er zijn bijna 300 geïntegreerde detectoren geïnstalleerd, met zeer positieve feedback.

Onze oudere bewoners vormen een van de grootste risicogroepen. Zij hebben de meeste hulp nodig en het is cruciaal dat zij zo snel mogelijk alarm kunnen slaan.
Jakob Dahlquist, brandbeveiligingsingenieur, brandweer en reddingsdienst van Västervik

Het initiatief werd politiek gesteund nadat een motie was ingediend om de brandbeveiliging voor kwetsbare bewoners te verbeteren. Sectoroverschrijdende samenwerking bleek essentieel voor het succes.

Deze kwestie stond al een tijdje op de agenda. De brandweer presenteerde een zeer goede informatiemap die alle twijfels van de besluitvormers wegnam.
Sven Tholén, directeur ontwikkeling, sociale diensten Västervik

Meer dan alleen rookmelders

Rookmelders koppelen aan personenalarmering biedt meer dan alleen branddetectie. Omdat de melders gekoppeld zijn, bewegen ze mee met de gebruiker in plaats van aan een woning te worden bevestigd. Als iemand het alarm niet langer nodig heeft, kan het opnieuw worden toegewezen – wat betekent dat de bescherming altijd de persoon volgt, niet alleen de locatie.

Het systeem verbetert ook de werkomstandigheden van het zorgpersoneel. Sven Tholén, Development Director bij Västervik Social Services, legt uit: “Het creëert een gevoel van veiligheid voor onze medewerkers, die weten dat de brandweer zo snel mogelijk ter plaatse is als dat nodig is”.

Brandweerlieden die betrokken zijn bij de installatie beoordelen ook andere veiligheidsrisico’s in huis – zoals struikelgevaar of slechte verlichting – en kunnen deze rapporteren, zodat verdere preventieve actie kan worden ondernomen.

Kosteneffectieve bescherming met grote voordelen

De totale kosten van het project in Västervik bedroegen SEK 750.000. In ruil daarvoor kreeg de gemeente een betere bescherming voor honderden inwoners en een sterkere samenwerking tussen de verschillende afdelingen, terwijl het aantal noodoproepen afnam. Sven Tholén legt uit: “We vinden dit extreem goedkoop in verhouding tot het veiligheidsniveau dat we krijgen.

Dit is een van de meest geruststellende en beste initiatieven die de gemeente Västervik heeft geïmplementeerd om de zo moeilijk aan te pakken ongelukken en dodelijke branden te voorkomen.”
Jakob Dahlquist, brandbeveiligingsingenieur, brandweer en reddingsdienst van Västervik

Dit model laat zien hoe een eenvoudige aanpassing – bestaande persoonlijke alarmen verbinden met bewaakte rookmelders – risico’s kan verminderen, de kwaliteit van leven kan verbeteren en een veerkrachtiger ecosysteem voor de zorg kan creëren.

Een schaalbaar model voor veiliger ouder worden

De ingebouwde brandbeveiliging in onze huizen moet evolueren om te voldoen aan de behoeften van een vergrijzende bevolking. Door bewaakte rookmelders te verbinden met digitale zorgsystemen kunnen we zorgen voor snellere reacties, vermijdbare sterfgevallen verminderen en veiligere huizen creëren voor degenen die de hulp het hardst nodig hebben.

Laatst bijgewerkt: 8 juli 2025